poniedziałek, 13 grudnia 2010

Zarys historyczny Grzybowic

Jedna z najstarszych dzielnic Zabrza sa Grzybowice. Ich rodowod swymi poczatkami siega sredniowiecza. Grzybowice pojawiaja sie w rejestrze podatnicznym biskupstwa wroclawskiego tzw. Rejestrze Ujazdowskim okolo 1305r. W nim to zachowala sie wzmianka, ze miejscowosć nalezy do Grzyba, a wies placi dziesieciny. Tenze czlowiek byl niejako zalozycielem osady, ktora od niego otrzymala swoja nazwe. Wedlug starej legendy ow Grzyb na lozu smierci mial zyczenie, aby pochować go po smierci razem ze zmarla wczesniej zona oraz psem, kotem i workiem pieniedzy. Jego grob ma sie znajdować w miejscu, gdzie kiedys byl piekny park nalezacy do majatku Grzybowice, a z ktorego dzis pozostalo ledwie kilka starych lip
Kolejna wzmianka o Grzybowicach pochodzi z roku 1463, w kto-rym to Pelka z Wieszowej i Jan Gizbolka z Grzybowic wystepuja jako swiadkowie slubu ksiazecej pary.
Wies byla bardzo mala. W 1672 r. liczyla zaledwie 6 gospodarzy. Od 1720 r. wies zamieszkuja juz gospodarze i zagrodnicy, co swiadczylo o zroznicowaniu majatkowym. W kolejnych latach wzrasta zaludnienie wsi, a rozwarstwianie sie ludnosci poteguje. I tak: w 1794 r. bylo 4 gospodarzy, 7 zagrodnikow i chalupnikow; w 1780 r. 6 gospodarzy 11 zagrodnikow oraz kilku chalupnikow, a wie liczyla 76 mieszkańcow, w 1819 r. bylo 7 gospodarzy, 7 zagrodnikow, 4 chalupnikow razem 85 mieszkańcow, a ponadto dwor pański, owczarnia, piec wapienniczy i 19 zabudowań. W 1830 r. wies liczyla 20 domostw, 168 mieszkańcow, jedna owczarnie, cegielnie oraz piec wapienniczy. W 1840 r. domostw bylo juz 26, a mieszkańcow 211. Nadal istniala owczarnia, cegielnia i piec wapienniczy, a ponadto zalozono kuznie oraz szynk. Obfite dane o wsi i dworze pochodza z roku 1864. We wsi Grzybowice bylo 5 gospodarzy, 11 zagrodnikow i 10 chalupnikow, zajmujacych 231 morgow pola oraz 6 morgow lak. Byla rowniez cegielnia, piekarnia oraz niewielka kaplica. Natomiast majatek obejmowal 1011 morgow ( z czego 32 morgi to laki, 277 morgow to wykarczowany las). Dane wspominaja rowniez o inwentarzu zywym, ktory we dworze liczyl 16 koni oraz 50 krow, a we wsi 4 konie i 45 sztuk bydla. W latach 70-tych XVIII w., w ramach kolonizacji powstaly w poblizu Grzybowic dwie nowe kolonie: Marienau i Philipsdorf (Grzybowska i Wieszowska). Od dzisiejszej Szkoly Podstawowej nr 32 do ulicy Koscielnej rozciagala sie kolonia Marienau, zas dalej - kolonia Philipsdorf, ktora byla czescia sasiedniej miejscowosci tj. Wieszowej. Prawdopodobnie zalozycielem tych kolonii byl owczesny wlasciciel Grzybowic - Larisch. On tez przydzielil nowym osadnikom ziemie, a krol dal kazdemu z nich po 70-100 talarow na zagospodarowanie sie. Kazdy kolonista otrzymal po ok. 8 morgow ziemi. Kolonisci na kilka lat zostali zwolnieni od placenia podatku, a pozniej zobowiazani do placenia na rzecz dworu podatku gruntowego w wysokosci 6 talarow i 18 groszy srebrnych w ciagu roku. Ta reszta 18 groszy stanowila podatek od lasu i mozna bylo jej nie placić, ale wtedy trzeba bylo odrobić 3 dni pańszczyzny.
W 1817 r. Grzybowice wraz z koloniami przydzielono do powiatu bytomskiego, a w 1873 r. do nowo powstalego powtatu-tamogorskie-go ZW 1877 r. zniesiono samodzielnosć administracyjna kolonii, ktore" wraz z Grzybowicami i (majatek i domy po obu stronach dzisiejszej ulicy Witosa) utworzyly jedna miejscowosć pod nazwa Grzybowice (Pilzendorf). W roku 1927 w Grzybowicach bylo 1609 mieszkańcow, a obszar dworski zamieszkiwalo 66 osob.Pod wzgledem koscielnym Grzybowice przynalezaly parafii w Wieszowej, a wraz z nia biskupstwu wroclawskiemu.Grzybowice mialy wielu wlascicieli. Po Grzybie, kolejno byli to:Wrochemowie, zyrowscy, Ozarowscy, pozniej nalezaly do von Wilczka, Adama Grotowskiego, Julii Hochberg, Szatańskiego, Larischa i innych
W 1852 r, Grzybowice nabyl hrabia Guido Henckel von Donners-marck za cene 34000 talarow
Po II wojnie swiatowej do Grzybowic zostal jeszcze przylaczony Grabowiec, oddalony od szkoly ok. 1,5 km. same Grzybwice nalezaly do gminy Wieszowa, a ta wchodzila w -sklad powiatu bytomskiego.
W 1951 r. rozporzadzeniem Rady Ministrow z dnia 17 III 195 r. gromada Grzybowice z gminy Wieszowa (powiat bytomski) zostalawlaczona do Zabrza. Wtedy zajmowala ona obszar 385 ha. Obecnie Grzybowice stanowia jedna z polnocnych dzielnic Zabrza. Maja charakter typowo rolniczy. W dzielnicy tej znajduja sie: szkola podstawowa przedszkole, przychodnia lekarska, poczta, kosciol, swietlica dzielnicowa, boisko sportowe, ogrodki dzialkowe, sklepy.W 1977 r. liczba mieszkańcow wzrosla, kiedy to wybudowano i oddano do uzytku dwa budynki z mieszkaniami dla pracownikow "FADOM-u". W chwili "obecnej w dzielnicy mieszka ok. 1500 osob. Od l992 r. w Grzybowicach dziala Rada Dzielnicy wybrana przez mieszkańcow. Liczy ona 15 czlonkow, a jej przewodniczacym jest inz. Eryk Galla. Jednym z duzych dzialań Rady byla gazyfikacja dzielnicy przy duzym zaangazowaniu finansowym mieszkańcow. Obecnie prowadzona jest, z jej inicjatywy, gazyfikacjacentralnego ogrzewania szkoly oraz adaptacja pomieszczeń piwnicznych na kuchnie i stolowke szkolna.




1 komentarz:

  1. Kiosku chyba już nie ma? Jest też nowoczesny sklep sieci Carrefour pod mark.a Freshmarket ;)

    OdpowiedzUsuń